1. Letonya’nın %50’si yeşilliktir

Letonya‘da ülke coğrafyasının yaklaşık %50’si yeşil alandır. Avrupa’daki en yüksek oranlardan biri bu. Türkiye’de özellikle büyük şehirlerde özlemini çektiğimiz yeşil alan yokluğunu burada göremiyoruz. Ayrıca %10’luk bir kısım da bataklık ülkede.

2. Jean kumaşın mucidi bir Leton

1831 Riga doğumlu terzi Jākobs Jufess 1854’te Amerika’ya göç eder. Orada Jacob W. Davis adını alır ve kendi terzi dükkanını açar. 1870’te bir kadın, oduncu olan eşi için sağlam bir pantalon dikmesini ister Jakob’dan. O da ilk jean kumaş pantalonu yaratır. Daha sonra bu kumaşa ve pantalonlara talep artınca patent başvurusu yapmaya karar verir. Finansörü olarak Levi Strauss ile beraber Jacob W. Davis and Levi Strauss and Company adı ile patenti alırlar. Bugün hepimizin giydiği bu jean pantalonlar da bir Leton’un icadı olmuş olur.

3. Dünyanın kolonileşmiş en küçük ülkesi

Kurlandiya Dükalığı döneminde Tobago’da kolonileşmiştir Letonlar. Ve bu özellikleri ile koloni kurmuş en küçük ülke vasfına sahiptirler. “Tobago neresi” derseniz Güney Amerika’da Venezuella açıklarında bir ada. Yukarıdaki fotoğrafta da o dönemin anısına Tobago’da duran topları görebilirsiniz.

4. Dünyanın en uzun kadınları

2014’te yapılan bir araştırmaya göre dünyanın en uzun erkekleri Hollandalı. En uzun kadınlar ise Letonya’da. Hollandalı erkeklerin boy ortalaması 183 cm Letonyalı kadınların da 170 cm çıkmış. Bu biraz şaşırttı beni çünkü oradayken bu kadar bir uzunluk dikkatimi çekmemişti.

5. Dünyanın en uzun kadın basketbolcusu

1952 doğumlu Uljana Semjonova 210 cm boyu ile adeta bir dev. Dünyanın en uzun kadın basketbolcusu olarak tarihe geçmiş. Keşke bizim dönemimizde yaşasaydı kariyerini de maçlarını izleyebilseydik. Rakiplerinin düştüğü zor durumları görmek eğlenceli olurdu.

6. Avrupa’nın en geniş şelalesi

Daha önce Kuldiga ile ilgili yazımda bahsettiğim Venta Şelalesi (Ventas Rumba) yükseklik olarak fazla yüksek değil ama genişlik olarak Avrupa’da 1 numara. Tam 240 metre genişliğe sahip.

7. Estonya ile rekabet

Letonya ile Estonya arasında tatlı bir rekabet var. Bunun en komik örneklerinden biri de yüksek alanlar üzerinde olmuş. Letonya’nın en yüksek noktası 312 metre yükseklik ile Gaiziņkalns. Estonya’da ise en yüksek nokta 318 metre ile Suur Munamagi. Letonyalılar da Estonya’yı geçmek için Gaiziņkalns tepesine kule dikiyorlar. Daha sonra 2012’de güvenlik gerekçesi ile yıkıyorlar bu kuleyi.

8. Dünyaya en çok manken veren ülkelerden biri

Nüfusuna oranlandığı zaman dünyanın en çok manken çıkaran ülkelerinden biri. Letonya’yı geçen ülkeler ise Estonya, İzlanda, Litvanya ve Danimarka.

9. Dünyanın en eski bayraklarından biri

1280’den beri bu bayrağı kullanıyorlar. Daha eski kullanılan tek bayrak Danimarka bayrağı.

Zamanında bir liderleri savaşta yaralanıyor ve beyaz havluya yatırıyorlar. Havlunun yan kısımları kan oluyor ve liderin bedeninin bulunduğu nokta beyaz kalıyor. Letonya bayrağı da böylece ortaya çıkmış oluyor.

10. Letonya 2. Dünya Savaşı’nda nüfusunun %12.5’ini kaybetti

Letonlar 2. Dünya Savaşı sırasında Ruslar ve Almanlar arasında kaldı. Arkadaşlarımın anlattığına göre bir ailede iki kardeşten biri Alman biri Rus tarafında savaşmaya zorlandığı durumlar bile olmuş. Karşıdan size saldırana kurşun sıkmak zorundasınız ve vurduğunuz kişi abiniz olabilir. Zor bir dönem. Ve bu dönemde Letonlar nüfuslarının %12.5’luk bir oranını kaybetmiş. Avrupa’daki en yüksek kayıp oranlarından birini oluşturuyor bu ülke bazında.

11. Ülkenin 3’te 1’i başkentte yaşıyor

Letonya nüfusu yaklaşık 2 milyon ve bu nüfusun yaklaşık 3’te 1’i Riga’da yaşıyor.

12. Dünyanın en hızlı internetlerinden biri Letonya’da

Letonya dünyanın en hızlı internet bağlantılarından birine sahip. Amerika’da ortalama hız 11.9 MB/s ve Birleşik Krallık’ta ortalama hız 11.6 MB/s iken Letonya’da bu ortalama 13.8 MB/s.

13. Göl ve nehir zengini

Ülkede 12.000 nehir ve 3.000 irili ufaklı göl bulunuyor. Doğa gezisi, sandal ve tekne turları için çok ideal bir konum.

14. Angel Falls’un kaşifi bir Leton

Venezuella’da bulunan Angel Falls’u 1949 yılında ilk keşfeden kişi de Aleksandrs Laime adında bir Leton.

15. Milli içkileri aynı zamanda ilaç

Bizim için rakı ne ise Letonlar için de Black Balsam aynı. Fakat Black Balsam 24 çeşit bitkinin karışımı ile oluşturulan bir içki ve ilaç tadı da var biraz. Türkiye’den giden herkesin seveceğini sanmıyorum ama denemeden de bilemezsiniz 🙂

Söylenenlere göre Rus Çariçe Katerina bir gün hastalanır. Black Balsam içirilince iyileşir. Letonlar da soğuk algınlığı dönemlerinde çok kullanırlar bunu.

16. Crocodile Dundee de aslında bir Leton

Bazı kaynaklara göre Crocodile Dundee 1925 Dundaga doğumlu Arvīds Blūmentāls isimli bir şahıstan esinlenilmiş. Arvīds Blūmentāls 1951’de Avustralya’ya taşınmış ve hayatını Queensland’de timsah avlayarak geçirmiş.

17. 3 boyutlu hologramın kaşiflerinden biri de bir Leton

Juris Upatnieks 3 boyutlu hologramın mucitlerinden biri. Kendisi 1936 Riga doğumlu.

18. Dünyanın en büyük şarkı ve dans festivali Letonya’da

4 senede bir Şarkı ve Dans Festivali düzenleniyor. Yaklaşık 40.000 kişiden fazlası katılıp bir arada şarkı söyleyip dans ediyorlar. Ayrıca 300.000’den fazla geleneksel şarkıları var ki bu da dünya çapında bir rekor.

19. Avrupa’nın en eski dillerinden biri Letonca

Letonca Proto Hint Avrupa dil ailesinden. Avrupa’nın en eski dillerindan fakat 1201’den sonra ilk defa özgürlüklerini kazandıkları 1918 senesinde resmi dil olarak ilan edilmiştir.

20. Vikinglerin baş belası Letonlar

Vikingler Avrupa ülkelerine yaptıkları akınlar ve yağmalar  ile ünlüdürler. Korkusuz ve vahşi olarak tanınırlar ama Letonlardan (Özellikle de Kurşiler’den) çekinirlerdi. Bir kaç kez Letonya’ya akın yaptılar ama genelde hezimete uğradılar. Hatta Letonlar Vikingler’e akın yapıp şehirlerini yakmışlardır. Bazı Viking tapınaklarının duvarlarında “Tanrı bizi Kurşiler’den korusun” yazdığı da söylenir.

21. En popüler sporları buz hokeyi

Letonya’da birincil spor buz hokeyi. Dünyada bu tarz başka iki ülke daha var. Onlar da Kanada ve Finlandiya.

22. Pagan geleneklerini devam ettiriyorlar

Hristiyanlığa geçmeleri 500 yıldan fazla olsa da hala Pagan döneminden kalan geleneklerine devam ediyorlar. Bunun en güzel örneklerinden biri de Ligo. Hala bazı evlerin girişlerinin tepesinde bereket anlamına gelen Pagan sembolü Jumis’i görebilirsiniz.